هربال یا هیربال (Hairball) که به شکل های مختلفی مثل توپی مو، گوی مو، استوانه مو و گلوله مو ترجمه شده است. (علمی‌تر: تریکوبزوار(Trichobezoar) اجسام خارجی در معده که متشکل از مو هستند). در نگاه اول ممکن است، یک توپی مو را با مدفوع اشتباه بگیرید!

 ماجرا از این قرار است که گربه ها مدام مشغول گرومینگ خود و یا سایر گربه ها هستند. این نظافت گربه ها به وسیله لیسیدن انجام می شود. در نتیجه طی گرومینگ، موهای گربه از طریق زبان وارد بدن می شود.

توپی های مو یکی دیگر از مشکلات رایج در گربه ها است. این عارضه در نژادهایی که پشمالو و موبلند (پرشین و مین کون) هستند و همچنین ریزش مو بیشتری دارند، شدیدتر است. (تصاویر نژادهای خانگی گربه).

معمولا بیشتر موهای خورده شده از طریق دستگاه گوارش بدون مشکل عبور می کنند، اما گاهی اوقات در معده تجمع می کنند. وقتی این اتفاق می افتد، بخش خروجی معده (پیلور) مسدود می شود، غذا نمی تواند از معده عبور کند، در نتیجه گربه استفراغ می کند. ( آشنایی با دلایل استفراغ گربه).

این استفراغ به طور کلی عمدتا موی بدن گربه است، اما می تواند تنها حاوی مواد غذایی نیمه هضم شده هم باشد. مو و غذایی که به همراه ترشحات صفرا بالا می آورد، به دلیل ساختار مری، بیشتر شکل لوله ای و استوانه ای دارد تا ظاهر توپ مانند و گرد!

روده گربه به طور معمول برای موهای بدن خود و حیواناتی که شکار می کند، سازگار است. اما اگر توپی های مو را زیاد مشاهده می کنید،‌ باید جهت مشاوره و درمان گربه خود را پیش دکتر دامپزشک ببرید.

یکی از علایم رایج توپی های مو، خس خس کردن گربه است. علت خس خس کردن گربه ها چیست؟

توپی های مو معمولا در دو حالت مشاهده می کنید:

گربه بیش از حد موی خود را می خورد:

• ایجاد خارش و تحریک به علت مشکلات پوستی مانند زخم، انگل های خارجی (شپش، کنه، کک)
• گرومینگ بیش از حد به دلیل یک مشکل رفتاری مانند اضطراب و استرس، استرس باعث اسهال گربه می شود!
• ریزش مو زیاد به علت حساسیت های فصلی، معمولا فصل ریزش مو در گربه ها بهار است.
• بیماری های که بر روی مو موثر هستند و باعث ریزش مو می شوند.( آلوپسی و رینگ ورم)
• آلرژی و عدم تحمل غذایی ( زدن ادویه به غذای گربه).
• داشتن درد به ویژه درد شکمی و مشکلات دستگاه ادراری

مشکلات مربوط به خود دستگاه گوارش گربه:

• اختلالات حرکتی
• بیماری التهابی روده (Inflammatory bowel disease)
• سرطان ها مانند لنفوم

علائم بالینی مشکل دار شدن توپی مو در گربه:

• تهوع و استفراغ ( فرق تهوع و استفراغ چیست؟)
• استفراغ معمولا حاوی مو، مواد غذایی هضم نشده و مخاط
• کاهش اشتها
• یبوست
• اسهال: جریان سریع مواد غذایی و عدم عبور مو ازز روده و معده

اگر توپی های مو باعث انسداد در مری، معده و روده شود:

• درد شکمی و بی قراری
• قوز کردن
• استفراغ و تهوع مکرر
• بلع هوا یا تنفس با دهان باز
• چند ساعت سرفه می کند ولی چیزی بالا نمی آورد.
• عطسه های ناگهانی ومدوام
• ترشحات بینی
• تورم در هرجای از بدن بویژه ناحیه شکم

اگر هر کدام از علایم گفته شده را دیدید( به ویژه علایم انسداد)، باید سریعا گربه خود را نزد دکتر ببرید. چرا که انسداد روده و معده خیلی جدی است و می تواند باعث مرگ گربه شود. از طرفی وجود توپی های مو، خودش یک بیماری نیست. در واقع یک نشانه از یماری است که می گوید یک جای کار مشکل دارد.

ممکن است که سرفه های گربه ربطی به توپی های مو نداشته باشد. شاید گربه از یک بیماری تنفسی مثل آسم رنج می‌برد.

آیا فرق سرفه و استفراغ در گربه می دانید؟

درمان توپی های مو در گربه:

• تجویز ملین ها و روغن های معدنی
• اصلاح رژیم غذایی و عادت غذایی
• اصلاح و کوتاه کردن موهای بلند گربه
• برس کشیدن و شانه زدن روزانه موهای گربه
• حمام بردن و استفاده از شامپو مناسب
• جراحی در صورت انسداد  

دقت کنید که باید عامل ایجاد توپی ها مو را برطرف کنید. می تواند عامل آن مشکلات دستگاه گوارشی، مشکلات پوستی و سایر بیماری‌ها باشد.

قبل از تجویز ملین ها و محرک حرکات دستگاه گوارش از وجود انسداد از طریق تهیه عکس رادیولوژی مطمئن باشید.

سایت دامپزشکی دکتر مبین