بیماری وستیبولار (Vestibular disease) یک علامت بالینی رایج در سگهایی است که اختلال عملکرد عصبی دارند. این بیماری در گربه ها هم وجود دارد.

سیستم وستیبولار و عملکرد آن چیست؟

سیستم وستیبولار (دهلیزی) مسئول حفظ تعادل طبیعی است. سیستم دهلیزی دارای اجزای مرکزی واقع در مغز (واقع در پشت مغز) و اجزای محیطی واقع در گوش داخلی و گوش میانی است.

سنسورهای تعادلی، موقعیت سر را در فضا (زمانی که حیوان در حالت ایستاده، استراحت و یا حرکت است) تشخیص می دهند.

اطلاعات مربوط به موقعیت سر به مغز ارسال می‌شود. مرکز کنترل تعادل در مغز این اطلاعات را پردازش می کند و پیام هایی را به بقیه بدن می فرستد تا حیوان را موقیعت مناسب نگه دارد.

همچنین پیام ها به عضلات کنترل کننده حرکت چشم ارسال می شوند تا موقعیت چشم را با توجه به موقعیت سر تغییر دهند.

سندرم وستیبولار در سگ چیست؟

بیماری دهلیزی به اختلال ناگهانی و غیر پیشرونده تعادل اشاره دارد. این بیماری در سگهای مسن بیشتر دیده می شود.

همچنین به عنوان بیماری سگ پیر، سندرم غلت زدن سگ پیر و یا سندرم ایدیوپاتیک سگ ‌سانان نیز نامیده می شود و سندرم دهلیزی ایدیوپاتیک سگ نیز شناخته می شود.

علائم بالینی بیماری سیستم دهلیزی چیست؟

• شروع ناگهانی از دست دادن تعادل
• عدم توانایی راه رفتن در خط مستقیم
• کج شدن سر
• حرکت ناگهانی، غیر ارادی و ریتمیک چشم ها به صورت افقی یا عمودی یا چرخشی و یا ترکیبی از آنها (نیستاگموس)
• لوچ شدن چشم ها به صورت ونترولترال
• عدم تمایل به بلند شدن و یا راه رفتن
• خم شدن و یا افتادن در جهت شیب سر
• حالت تهوع و یا استفراغ
• راه رفتن در مسیر دایره
• غلت زدن
• فلجی صورت، افتادگی گوش، پلک و لب
• از دست دادن شنوایی و بینایی
• ضعف و بی حالی
• تشنج
• مشکل در خوردن غذا و نوشیدن آب

همه چیز در مورد تشنج سگ بدانید– کلیک کنید.

به محض مشاهده علائم، سگ خود را به دامپزشک خود برسانید، زیرا علائم آن با سایر موارد جدی تر مانند عفونت گوش داخلی، سکته مغزی، تومور مغزی یا تشنج مشابه است.

علت سندرم دهلیزی چیست؟

• عفونت گوش داخلی یا میانی
• تومور یا پولیپ
• تروما یا ضربه مثلا به علت سقوط یا تصادف
• کم کاری تیروئید
• سموم یا داروها به عنوان مثال مترونیدازول
• التهاب عصب (نوریت)
• مغز می تواند تحت تأثیر تومور، التهاب یا عفونت (انسفالیت) ، سکته مغزی، ضربه به سر، برخی از کمبودهای ویتامین (کمبود تیامین) یا بدشکلی مغز مانند کیست قرار گیرد.

وقتی علت خاصی پیدا نشود (به ویژه سگ‌ها پیر)، این بیماری سندرم دهلیز ایدیوپاتیک نامیده می شود.

دلایل تکان دادن سگ را می دانید؟ کلیک کنید.

روش تشخیص بیماری وستیبولار چیست؟

• سابقه پزشکی
• علائم بالینی
• آزمایشات خون و ادرار
• اندازه گیری فشار خون
• رادیوگرافی (اشعه ایکس) سر برای ارزیابی ظاهر گوش میانی و داخلی و تمپانیک بولا.
•  MRI یا CT برای بررسی تومورها یا سایر ناهنجاری ها
• نمونه گیری از مایع مغز و نخاعی

تشخیص تفریقی

مهمترین بیماری که باید تمایز داد ( به ویژه در سگ های مسن) سکته اسکیمی مغز است.

نکات مهم در گرفتن تاریخچه

• چه علائمی دارد؟
• سرعت شروع علائم بالینی؟
• آیا علائم دهلیزی مرکزی یا محیطی را نشان می دهد؟
• آیا علائم بالینی بهبود یافته، ثابت مانده و یا با گذشت زمان بدتر شده اند؟
• اگر علائم بهبود یافته اند، با چه سرعتی بهبود یافته اند؟
• عود بیماری؟ فاصله بین دوره‌های عود بیماری؟

ممکن است برخی بپرسند، اگر سگ‌ها پس از سکته مغزی، بدون درمان بهتر می شوند (دقیقاً مانند بیماری دهلیزی ایدیوپاتیک)، چرا نیازی به تمایز بین این دو بیماری وجود دارد؟

حدود ۵۰٪ سگهایی که دچار سکته مغزی می شوند، یک دلیل اساسی قابل شناسایی دارند که آنها را مستعد ادامه سکته می کند. بنابراین آنها را در معرض خطر ادامه بیماری یا حتی مرگ و میر قرار می دهد. دلایل احتمالی سکته مغزی در سگ ها عبارتند از:

• فشار خون
• بیماری مزمن کلیوی
• بیماری کوشینگ
• کم کاری تیروئید
• بیماری از دست دادن پروتئین (آنتروپاتی، نفروپاتی)
• قابلیت انعقاد پذیری زیاد
• هایپر ویسکوزیته (به عنوان مثال هایپرگلوبولینمی ثانویه به میلوما مولتیپل، پلی سیتمی ورا)
• آمبولی تومور

درمان سندرم وستیبولار

در صورت شناسایی و درمان یک علت اساسی ، علائم بیماری دهلیز باید بهتر شود. اگر صدمات جبران ناپذیری به سنسورهای تعادل رخ داده باشد، ممکن است علی رغم درمان، شیب سر و یا از دست دادن متناوب تعادل ادامه یابد.

در حیواناتی که حالت تهوع قابل توجه و از دست دادن تعادل دارند، داروهایی که برای کنترل بیماری حرکتی استفاده می شوند ممکن است به کاهش علائم کمک کنند، اما درمان بیماری زمینه ای نیز لازم است.

برای سگ‌هایی که علت سندرم دهلیز تشخیص داده ‌شده‌است، چشم انداز درمان به علت اصلی بستگی دارد.

برخی از عفونت ها را می توان به راحتی کنترل کرد، در حالی که برخی دیگر جدی تر هستند، اگر علت تومور باشد پیش آگهی بدتر است.

در بیشتر مواردی که هیچ دلیل زمینه ای پیدا نشود، حیوانات بدون هیچ گونه درمانی بهبود می یابند. این بهبود ممکن است ماه ها به طول انجامد و در بعضی موارد ممکن است حیوان با یک شیب دائمی سر زندگی خود را ادامه دهد.

در موارد شدید، تا زمانی که سگ نتواند به تنهایی غذا بخورد و راه برود ، ممکن است به درمان حمایتی مانند مایعات داخل وریدی و بستری شدن در بیمارستان نیاز باشد.

اگر سگ به طور جدی عدم تعادل داشته باشد ( قادر به ایستادن یا راه رفتن نیست)، ممکن است به او آرامبخش بدهند تا به آرامش برسد.

داروهایی که به مبارزه با حالت تهوع یا بیماری حرکتی کمک می کنند ممکن است مفید باشند. در موارد مشکوک به عفونت گوش میانی یا داخلی ممکن است از آنتی بیوتیک استفاده شود.

بیماری حرکتی (Motion sickness) چیست؟ کلیک کنید.

سایت دامپزشکی دکتر مبین – مشاوره دامپزشکی آنلاین