خارپشت (hedgehog) و یا اصطلاحا جوجه تیغی، یکی از موجودات خجالتی این عالم هستی است. خارپشت (جوجه تیغی) درطول روز مشغول چرت زدن و استراحت است، و شب‌ها فعالیت می کنند. با غروب خورشید شما شاهد فعالیت آن خواهید بود، پس اگر شما شب زنده دار هستید، نگه داری از آن به شما پیشنهاد می شود.

خارپشت ( جوجه تیغی) باید جدا از سایر حیوانات باشد. حتی برای کودکان یک همبازی خوبی نیست،‌ چونکه ممکن است زیاد سرگرمش شوند، و محبیت بیش از حد از خود نشان بدهند، در نتیجه خارپشت(جوجه تیغی) بترسد و کوئیل های (همان تیغ که بین ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ عدد) خود را برجسته می کند. خودش را گرد و توپی می کند و غلط می زند (( جوجه تیغی و تشی (porcupine) نمی‌توانند کوئیل های خود را پرتاپ کند)). پس اگر خواستید برای بار اول به یک خار پشت دست بزنید، آن را در یک حوله بپیچانید.

تشی خارهای خود را به بدن حیوانات شکارچی فرو می برد. تشی جزء جوندگان، ولی جوجه تیغی جزء پستانداران است.

توجه: توپی شدن خارپشت یک مکانیسم دفاعی است که این کار را توسط دو عضله بزرگ در قسمت پشتی آن قرار دارد، انجام می‌دهد.

خارپشت بسیار فعال است، درنتیجه باید یک قفس نسبتا بزرگی برایش در نظر بگیرید. همچنین هرشب بگذارید از قفس بیرون بیاید، تا به گشت و گذار بپردازد. خارپشت جزء پستانداران است، و به رنگ ‌های قهوه ای، سفید، سیاه و حتی سفید وجود دارد.

خارپشت در طبیعت بین ۴ تا ۶ سال عمر می کند، ولی در پیش شما تا ۱۰ سال هم عمر خواهد کرد، ‌به امید حق! همچنین بین ۲ تا ۳ کیلوگرم وزن می گیرند. بهترین سن برای شروع نگه داری ۶ تا ۸ هفتگی است. خارپشت ها تا ۴۴ دندان در دهان کوچک و باریک V شکل خود دارند.

خارپشت از این نظر که بامزه، ساکت و بسیار فعال است، همچنین بوی بسیار کمی دارد، و مراقبت از آن آسان، به عنوان حیوان خانگی پیشنهاد شده است.

محل نگه داری خارپشت

یک قفس بزرگ مناسب خارپشت، چونکه ورزش و فعالیت برای خارپشت بسیار مهم است. وسایل تیز و سیم نباید کف قفس باشد، زیرا پاهای خارپشت کوچک و بسیار حساس است. کف آن را می توانید کاغذ و یا حوله بزارید.

محل نگه داری خارپشت باید تهویه مناسب داشته باشد. قفس سیمی از این جهت بهترین گزینه هستند.

به وسایل بازی مثل چرخ چرخان بسیار علاقمند است، همچنین باعث می شود که خارپشت شما چاق نشود. یک جای برای مخفی شدنش درست کنید، تا مواقعی که نیاز است به آنجا برود.

غذای خارپشت

خارپشت معمولا حشره خوار است، ولی گیاه و میوه هم نوش جان می کند. خارپشت روزی ۱ الی ۲ بار غذا می خورد. از کرم، مارمولک و جیرجیرک تغذیه می کند. هندوانه هم می خورد، مخصوصا هندوانه شب یلدا رو!!!

از تخم مرغ، ماهی، مرغ پخته شده، هویج، سیب، توت، قارچ لوبیا، نخود فرنگی، ذرت و… می توانید برای تغذیه خارپشت استفاده کنید.

توجه: خارپشت ژن چاقی دارد، پس مراقب تغذیه بیش از حد آن باشید.

یک ظرف کوچک برای حشرات، یک ظرف بزرگ‌تر برای سایر غذاها، همچین یک ظرف هم برای آب آن در اختیارش قرار بدهید.

توجه: بهتر است که روزانه قفس خارپشت را تمیز کنید، و هر ده روز ضد عفونی کنید.

توجه: حفظ سلامتی دندان در خارپشت مهم است، غذاهای سفت در اختیارش قرار دهید،‌ تا دندان های آن به صورت طبیعی تمیز شود.

توجه: از دادن میوه ها و سبزیجات خشک، کشمس و دانه ها به خارپشت خودداری کنید، زیرا به دهانش می‌چسبد و گیر می‌کند.

بیماری‌های رایج خارپشت

• عفونت های قارچی پوست(رینگ ورم)، توجه: قابل انتقال به انسان و یک بیماری مشترک است.
• مایت و شپش: باعث ریزش­ کوئیل ها، کاهش وزن و خارش پوست می شوند.
• ریختن کوئیل ها (خار): البته به طور طبیعی بچه خارپشت ها در سن رشد و بالغین به صورت دوره‌ای کوئیل های خود را جایگزین می کند.
• مشکلات دهانی: تارتار، عفونت لثه، تشکیل آبسه، ریزش بیش از بزاق و درد دندان
• چاقی بیش از حد، توجه: خارپشت چاق نمی تواند به صورت کامل خودش را گرد و توپی کند.
• بیماری های قلبی در خارپشت های مسن: کاهش وزن، مشکلات تنفسی، و در نهایت مرگ
• آلودگی به باکتری سالمونلا، توجه: بیماری مشترک است. پس در بعد از دست زدن به خارپشت و تمیز کردن قفس آن باید دست های خود را بشورید و ضدعفونی کنید.
• سندرم خارپشت لرزان: فلجی پیش رونده است که از سمت عقب بدن خارپشت شروع می شود. توانای توپی شدن را از دست می دهد، عدم تعادل، تشنج و… درمان خاصی ندارد، و بعد از ۱ الی ۲ سال میمیرد.
• تومور اسکاموس سل کارسینوما دهانی: تورم لثه، درد دهان و افتادن دندان ها
• مشکلات تولید مثلی: پیومتر، سرطان رحم و تومور پستانی در جنس ماده و سرطان بیضه در جنس نر
• مشکلات دستگاه ادراری مثل التهاب مثانه و عفونت کلیه: ادرار قهوه ای و یا خونی می شود.
• مشکلات حرکتی: استئوآرتریت
• عفونت گوش
• آلرژی

آشنایی کامل در مورد لاک پشت ایرانی! کلیک کنید.

نرمالیجات خارپشت

تعداد تنفس نرمال: ۲۵ تا ۵۰

تعداد ضربان قلب: ۱۸۰ تا ۲۸۰

دمای نرمال: ۳۴.۵ تا ۳۷ درجه سانتی گراد

تولید مثل خارپشت

سن بلوغ جنسی خارپشت بسته به نژاد آن بسیار متفاوت است، اما معمولا بین ۹ تا ۱۱ ماه است. البته در بعضی از نژادها جنس نر می تواند در ۵ ماهگی و ماده در ۴ ماهگی قادر به تولید مثل باشد.

با توجه به آب و هوا و شرایط آب و هوایی زمان جفت گیری خارپشت فرق می کند، ولی عموما بین اواسط اردیبهشت تا اواسط شهریور است.  قبل از جفت گیری خارپشت نر شروع به چرخیدن دور جنس ماده می‌کند ( رفتار چرخ فلکی) و فریاد می زند، تا جنس ماده پذیرا جنس نر شود.

بسته به نوع خارپشت، دوره بارداری آن بین ۳۵ تا ۵۸ روز است. همچنین بین ۳ تا ۶ فرزند به دنیا می آورد. وزن نوزادان بین ۱۲ تا ۲۵ گرم است. در سن ۱۴ روزگی چشم و گوشش باز می شود. در ۲۱ روزگی دندان های شیری آن می افتد. معمولا در ۶ هفتگی مستقل می شود.

سایت دامپزشکی دکتر مبین