پیومتر یا التهاب و چرک رحم، یکی از بیماری های خطرناک تولید مثلی در سگ است. در شرایط پیومتر، سلامت و زندگی سگ در خطر است و باید اقدامات درمانی سریعا صورت گیرد. پیومتر در سگ های مسن (بیش از ۶ سال) وعقیم نشده شایع است.

تغیرات هورمونی و سیکل جنسی در طول زمان، باعث می شود که هرچقدر سگ مسن تر شود، رحم آن ضخیم تر و ضعیف تر شود. در نتیجه نسبت به عفونت ها مستعد و حساس می شود. پیومتر رحم معمولا ۲ تا ۸ هفته پس از آخرین فحلی رخ می دهد.

روند واقعی بیماری هنوز کاملا شناخته نشده است. به طور کلی پروژسترون و استروژن و گیرنده آنها در روند بیماری پیومتر نقش دارند، با این حال عفونت ناشی از دخالت باکتری ها است.

باکتری هایی که معمولا در رحم رشد می کنند، باکتری هایی هستند که در روده و واژن یافت می شوند. محیط رحم استریل است. یک واژن سالم پر از باکتری است و اگر زمانیکه گردنه رحم (سرویکس) باز باشد، باکتری ها وارد رحم شده و احتمال عفونت افزایش می یابد. باکتری ای کلای شایع ترین عامل عفونت رحم است.

پیومتر عفونت ثانویه ای است که به علت تغییرات هورمونی در دستگاه تولید مثل اتفاق می افتد. در طول فحلی، سلول های سفید خون از ورود عفونت به رحم جلوگیری می کنند. در نتیجه اسپرم در یک شرایط امن و سالم وارد دستگاه تولید مثل سگ ماده  می شود.

پس از فحلی در سگ، سطح هورمون پروژسترون تا دو ماهگی افزایش می یابد و موجب ضخیم شدن پوشش و دیواره رحم جهت آماده سازی برای بارداری و رشد جنین می شود.

اگر بارداری برای چند دوره متوالی رخ ندهد، پوشش رحم بعد از هر دوره ضخیم تر می شود تا زمانی که کیست ها در بافت ها تشکیل شوند (هایپرپلازی آندومتریال کیستیک). بافت ضخیم، کیستیک و ترشحات یک محیط ایده آل را برای رشد باکتری ها فراهم می کنند.

علاوه بر این، سطوح پروژسترون بالا مانع توانایی عضلات دیواره رحم جهت خارج کردن مایعات یا باکتری های انباشته شده، می شود. در نتیجه موارد گفته شده باعث عفونت رحم و ایجاد چرک در آن می شوند.

استفاده از داروهای حاوی پروژسترون می تواند تغییرات مشابه سیکل استروس در رحم را ایجاد کند. علاوه بر این، داروهای استروژن یا استروژن سنتتیک، اثرات پروژسترون را بر روی رحم افزایش می دهد. این داروها، خطر ابتلا به پیومتر را در سگ هایی که عقیم نشده‌اند را افزایش می دهند.

پیومتر به دو شکل باز و بسته است. پیومتر باز یعنی که گردنه یا سرویکس رحم باز است و ترشحات و چرک رحم از واژن خارج می شود و قابل مشاهد است.

در پیومتر بسته، سرویکس رحم بسته است و چرک ها خرج نمی شوند، در نتیجه ممکن است که صاحبان آن دیر متوجه شوند و یا فکر کنند که سگ باردار است (آبستنی کاذب). در نتیجه بیماری پیشرفت می کند و به موقع به دامپزشکی مراجعه نمی کنند. معمولا در این شرایط جراحی اواریوهیسترکتومی توصیه می شود.

در پیومتر بسته، به علت شکننده شدن بافت دیواره ممکن است که رحم پاره شود و چرک وارد محوطه شکمی سگ شود (شکم سپتیک، پریتونیت). پیش آگهی درمان در این حالت ضعیف است.

باید هر سگ ماده که مریض است، از نظر پیومتر بررسی شود. بهترین پیشگیری برداشت رحم و تخمدان سگ است.

علایم پیومتر در سگ:

• اتساع شکم
• ترشح خون یا چرک از واژن
• بوی بد از واژن
• بی حالی و ضعف
• افسردگی
• عدم اشتها
• استفراغ
• اسهال
• تکرر ادرار
• مصرف بیش از حد آب
• رنگ پریدگی غشای مخاطی

علائم بارداری کاذب در سگ چیست؟

سایت دامپزشکی دکتر مبین